Πλευρική ή αποκλίνουσα σκέψη

Κύρια ιδέα και σκοπός 

Ο Δρ. Edward de Bono, ο εμπνευστής του όρου Πλευρική σκέψη/Lateral Thinking, αφιέρωσε τη ζωή του στο να μας εμπνέει, να μας ενθαρρύνει και να μας δίνει τη δυνατότητα να γίνουμε καλύτεροι και πιο δημιουργικοί στοχαστές. Δημιούργησε τη μέθοδο The Six Thinking Hats για να επιτρέψει σε άτομα και ομάδες να είναι πιο δεκτικοί σε νέες ιδέες και να τις αναπτύσσουν εποικοδομητικά.
Ο Edward de Bono πρότεινε τέσσερις μεθόδους της πλευρικής σκέψης: Επίγνωση, Τυχαία τόνωση, Εναλλακτικές λύσεις και Αλλαγή. Ο De Bono πίστευε ότι πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε πώς το μυαλό μας επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Η αμφισβήτηση των καθιερωμένων προτύπων είναι το πρώτο βήμα για μεγαλύτερη καινοτομία.
Η πλάγια σκέψη (λατ. Lateralis – πλάγια, πλευρικά) είναι η ικανότητα να σκεφτόμαστε έξω από το κουτί, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερες προσεγγίσεις σε ένα ερώτημα, τις οποίες η λογική μας σκέψη συχνά αγνοεί.

Καθοδήγηση εφαρμογής: πεδίο εφαρμογής, για παράδειγμα, όταν εργαζόμαστε με μια ομάδα συγκεκριμένης ηλικίας και σύνθεσης- σε ατομική εργασία κ.λπ.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, σκεφτόμαστε κάθετα: επιλέγουμε την πιο πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την επίλυση ενός προβλήματος και την ακολουθούμε. Απορρίπτουμε μονοπάτια που μπορούν να οδηγήσουν στο πλάι, ενεργούμε με τη μέθοδο του αποκλεισμού, βάζουμε ταμπέλες σε αντικείμενα, ανθρώπους και έννοιες.
Η ικανότητα της εξεύρεσης συνδέσεων και διασυνδέσεων μεταξύ διαφορετικών καταστάσεων. Η εννοιολογική σκέψη σχετίζεται με την ικανότητα της αφηρημένης και της ολιστικής σκέψης (συνολική, σύνθετη προσέγγιση) και τη χρήση της επαγωγικής προσέγγισης στην οποία χρησιμοποιούνται μεμονωμένα γεγονότα για την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων.
Ο ψυχολόγος Έντουαρντ ντε Μπόνο χρησιμοποιεί τον όρο πλευρική σκέψη ή «σκέψη έξω από το πλαίσιο/κουτί», που σημαίνει μια συνολική προσέγγιση του θέματος, με αφαίρεση από τις γενικά αποδεκτές απόψεις.
Ένα εννοιολογικά σκεπτόμενο άτομο χρησιμοποιεί τη συσσωρευμένη επαγγελματική εμπειρία, την εκπαίδευση, τα συνδυάζει με μια δημιουργική προσέγγιση, προσθέτει διαίσθηση και επαγωγική σκέψη για να βρει μια εντελώς νέα, απροσδόκητη λύση.
Τεχνικές σκέψης:
Εναλλακτικές λύσεις: χρήση εννοιών και ιδεών για τη δημιουργία νέων ιδεών. Μερικές φορές δεν βλέπουμε πέρα από τις προφανείς διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις. Μερικές φορές δεν αναλύουμε ή δεν συζητάμε καθόλου τις εναλλακτικές λύσεις. Πρέπει να επιλεγεί μια για να δημιουργηθούν άλλες.
Εστίαση: Πότε και πώς να αλλάξετε την εστίαση (στόχο) της σκέψης σας. Πώς να ορίσετε την εστίαση της σκέψης σας (στόχο) και να επιμείνετε σε αυτήν. Μια νοοτροπία που εστιάζει σε μη βασικά ζητήματα. Πώς να αναπτύσσετε και να χρησιμοποιήσετε ένα κατάλογο δημιουργικών επιτυχιών.
Πρόκληση: να σπάσετε το συνηθισμένο περιοριστικό τρόπο σκέψης συνειδητοποιώντας ότι ο παρών τρόπος σκέψης δεν είναι ο καλύτερος δυνατός. Είναι μια εκλογή για να εξετάσουμε και να αξιολογήσουμε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιούμε τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης μέχρι τώρα και εάν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.
Η αρχή της τυχαιότητας: η χρήση άσχετων στοιχείων για τη διεύρυνση του ορίζοντα της σκέψης.
Πρόκληση και κίνηση: Δημιουργία προκλητικών δηλώσεων και προκλήσεων και η χρήση τους για τη δημιουργία νέων ιδεών. Θα συζητηθούν ιδιαιτερότητες της αντίληψης και πώς επηρεάζουν και περιορίζουν τη δημιουργικότητα. Οι μέθοδοι πρόκλησης έχουν σχεδιαστεί για την αποφυγή περιορισμών. Η κίνηση είναι μια νέα νοητική διαδικασία που μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε σαν εναλλακτική λύση για να κάνουμε διάφορες πρόωρες κρίσεις. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, μια προκλητική ιδέα μπορεί να μετατραπεί σε πρακτική και πραγματική ιδέα.
Αποτελέσματα: Στο τέλος της συνεδρίας δημιουργικής σκέψης, οι ιδέες που φαίνονται αρκετά πολύτιμες και πρακτικές καταγράφονται. Χρήση των ιδεών: πώς να αναπτύξετε ιδέες και να τις μετατρέψετε σε εφαρμόσιμα στοιχεία χρήσιμα για μια επιχείρηση ή μια συγκεκριμένη κατάσταση.

Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της μεθόδου, είναι για παράδειγμα, η αύξηση της ικανότητας να υπερβαίνουμε τις τυπικές λύσεις κ.λπ.

Η πλευρική σκέψη προωθεί την αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα με τη χρήση μοναδικών μεθόδων - αναπτύσσει την επιθυμία να βλέπεις τα πράγματα διαφορετικά.
Είναι μια νοοτροπία που συμπληρώνει την αναλυτική και κριτική σκέψη και αποτελεί ένα γρήγορο, αποτελεσματικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει άτομα, ομάδες και εταιρείες να λύσουν σύνθετα προβλήματα και να δημιουργήσουν νέα προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες.
Η εννοιολογική σκέψη αναπτύσσεται από το άνοιγμα του ατόμου σε νέες εμπειρίες και την επιθυμία να εξερευνήσει, να δει τον κόσμο διαφορετικά. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των εννοιολογικών ηγετών είναι η υποστήριξη και η ενθάρρυνση των άγνωστων ιδεών.

Kίνητρα για το συνδυασμό μεθόδων δημιουργικότητας

  • 1. Καθορισμός του στόχου

    Καθορίστε γιατί θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη δημιουργικές μεθόδους στην εργασία σας και για ποιον,
    δηλαδή, ποιος είναι ο σκοπός, οι στόχοι,
    τα νοήματα και το κοινό σας.

  • 2. Διαβάστε

    Διαβάστε την περιγραφή των μεθόδων και τις συστάσεις για τη χρήση τους.

  • 5. Συνδυαστικές μέθοδοι

    Βρέστε και προσθέστε τους πόλους . Μπορείτε να συνδυάσετε τις μεθόδους που είναι πιο δομημένες με αυτές που έχουν στοιχεία παιχνιδιού και βασίζονται στην αρχή του συνδυασμού των πόλων. Εμπλουτίστε τη δομημένη διαδικασία με συναίσθημα. Ναι, μπορείτε πρώτα να επιλέξετε τη μέθοδο που, κατά τη γνώμη σας, είναι η καταλληλότερη για το πρόβλημα και το στόχο σας, και στη συνέχεια καθορίστε ποια δεν θα προτιμούσατε για να αναδείξετε τις αντίθετες πλευρές. Επιπλέον, καθορίστε τον πόλο, δηλαδή εσείς οι ίδιοι μπορείτε να καθορίσετε ποιος είναι πόλος και το αντίθετο του. ● Για παράδειγμα, εάν σε μια μέθοδο υπάρχει αρκετό υλικό για συνδέσεις μεταξύ των στοιχείων με λεπτομερή περιγραφή, μπαίνετε στην ουσία των λεπτομερειών και τότε επιλέγετε τη μέθοδο που θα εξετάσει συστημικά το πρόβλημα στην ολότητα του από απόσταση, σαν ξεχωριστό στοιχείο στο περιβάλλον, αυτό θα προσθέσει κλίμακες στην εξεύρεση της λύσης.

  • 6. Χρόνος εφαρμογής

    Διαφορετικές μέθοδοι απαιτούν διαφορετική χρονική διάρκεια κατά την εφαρμογή. Όταν συνδυάζετε μεθόδους, είναι προτιμότερο η μια να είναι απλή με μικρότερη χρονική διάρκεια και η άλλη να είναι πιο δύσκολή στη χρήση και με μεγαλύτερη διάρκεια.

  • 3. Επιλέξτε

    Επιλέξτε αυτά που ταιριάζουν καλύτερα στο σκοπό και τα καθήκοντά σας. Όταν επιλέγετε τις μεθόδους, δώστε προσοχή ότι μπορείτε να τις χωρίσετε υπό προϋποθέσεις σε διάφορες ομάδες:● διαδικαστικές, βοηθούν στην απάντηση της ερώτησης ΠOIA EINAI H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ; Πώς να βελτιστοποιήσετε τη διαδικασία; Πώς να δουλέψετε με διαφορετικό τρόπο;● οριζόντιες, απαντούν στα ερωτήματαΠΟΙΟΣ; ΜΕ ΠΟΙΟΝ; ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ; Πρόκειται για την κατανομή της ευθύνης και την αποσαφήνιση του ενδιαφέροντος και της σύνδεσης ή για τον καθορισμό της ομάδας.● κάθετες, σχετίζονται με το ΓΙΑΤΙ; ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΌΣ; ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΟΥΣΙΑ; Πρόκειται για την αποσαφήνιση της ιεραρχίας στη δομή, ουσία του προβλήματος και τη λύση του, τι περιλαμβάνει και τι θέλει κανείς να επιτύχει.

  • 4. Κάντε το συγκεκριμένο

    Προσθέστε τη διάσταση που λείπει στο διάνυσμα. Ανάλογα με την εργασία, ένα από τα διανύσματα θα είναι το κύριο και τα άλλα 2 θα είναι βοηθητικά.● Για παράδειγμα, πρέπει να ξεκινήσετε τη διαδικασία μάθησης με έναν διαφορετικό, νέο τρόπο: επιλέγετε τις κατάλληλότερες μεθόδους για το έργο και το κοινό σας και προσθέστε τις μεθόδους για κάθετες και οριζόντιες ερωτήσεις. Αυτό θα προσθέσει εξειδίκευση προς τον στόχο της διαδικασίας και την κατανομή των καθηκόντων στη διαδικασία, θα βοηθήσει στον καθορισμό για ποιον και γιατί είναι χρήσιμο. Αυτό δημιουργεί τη συνήθεια να σκέφτεστε προς διαφορετικές κατευθύνσεις και τη δόμηση της διαδικασίας.● Για παράδειγμα, η μέθοδος "Blooming Lotus" σας επιτρέπει να καθορίσετε το κάθετο διάνυσμα, αποσυναρμολογήσετε το πρόβλημα σε συστατικά στοιχεία, για να το αναλύσετε λεπτομερώς βλέποντας ταυτόχρονα ολόκληρο το σύστημα του προβλήματος, δείξετε τις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων στοιχείων και να βρείτε τη λύση για κάθε ένα ξεχωριστά. Εάν προσθέσουμε ένα οριζόντιο και ένα διαδικαστικό επίπεδο ερωτήσεων από τη μέθοδο SCAMPER, επικεντρωνόμαστε σε ό,τι εξακολουθεί να λείπει, τι μπορεί να προστεθεί, ποια πτυχή δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί και τότε θα έχουμε την πλήρη εικόνα και μια λύση που θα καλύπτει τα κυριώτερα πεδία του ίδιου προβλήματος.

  • 7. Βαθμονομήστε τον αρχικό σκοπό

    Κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας, βαθμονομήστε συχνά τον αρχικό σκοπό και στόχους, γιατί συμβαίνει όλο αυτό και για ποιον, διότι στο συναρπαστικό δημιουργικό χώρο είναι εύκολο να χαθεί ο άξονας πάνω στον οποίο πρέπει να στηρίζεται η όλη διαδικασία.

  • 8. Πείραμα

    Έχοντας δημιουργήσει έναν συνδυασμό μεθόδων, είναι σημαντικό να πειραματιστείτε και να είστε έτοιμοι για αλλαγές και τη προσαρμογή του νεοδημιουργηθέντος υλικού στις ανάγκες, τους στόχους και τα καθήκοντα, διότι στην εκτέλεση μπορούμε απλώς να δούμε το γεγονός που δεν λήφθηκε υπόψη. Εδώ μπορούμε να επιστρέψουμε στα σημεία 4 και 5, προσθέτοντας τις πτυχές που λείπουν.● Σημείωση: προσπαθήστε να νιώσετε τη διαδικασία, να είστε παρόντες σε αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερο, επιτρέψετε ατέλειες που μπορεί να προκύψουν σε κάτι αυθόρμητο, διότι ο δείκτης της καινοτομίας είναι η έκπληξή σας, η επέκταση του χώρου και η ανάδυση απροσδόκητων λεπτομερειών, λύσεων και ιδεών.

Κίνητρα για το συνδυασμό μεθόδων δημιουργικότητας

  • 1. Καθορισμός του στόχου

    Καθορίστε γιατί θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη δημιουργικές μεθόδους στην εργασία σας και για ποιον, δηλαδή, ποιος είναι ο σκοπός, οι στόχοι, τα νοήματα και το κοινό σας.

  • 2. Διαβάστε

    Διαβάστε την περιγραφή των μεθόδων και τις συστάσεις για τη χρήση τους.

  • 3. Επιλέξτε

    Επιλέξτε αυτά που ταιριάζουν καλύτερα στο σκοπό και τα καθήκοντά σας. Όταν επιλέγετε τις μεθόδους, δώστε προσοχή ότι μπορείτε να τις χωρίσετε υπό προϋποθέσεις σε διάφορες ομάδες:● διαδικαστικές, βοηθούν στην απάντηση της ερώτησης ΠOIA EINAI H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ; Πώς να βελτιστοποιήσετε τη διαδικασία; Πώς να δουλέψετε με διαφορετικό τρόπο;● οριζόντιες, απαντούν στα ερωτήματαΠΟΙΟΣ; ΜΕ ΠΟΙΟΝ; ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ; Πρόκειται για την κατανομή της ευθύνης και την αποσαφήνιση του ενδιαφέροντος και της σύνδεσης ή για τον καθορισμό της ομάδας.● κάθετες, σχετίζονται με το ΓΙΑΤΙ; ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΌΣ; ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΟΥΣΙΑ; Πρόκειται για την αποσαφήνιση της ιεραρχίας στη δομή, ουσία του προβλήματος και τη λύση του, τι περιλαμβάνει και τι θέλει κανείς να επιτύχει.

  • 4. Κάντε το συγκεκριμένο

    Προσθέστε τη διάσταση που λείπει στο διάνυσμα. Ανάλογα με την εργασία, ένα από τα διανύσματα θα είναι το κύριο και τα άλλα 2 θα είναι βοηθητικά.● Για παράδειγμα, πρέπει να ξεκινήσετε τη διαδικασία μάθησης με έναν διαφορετικό, νέο τρόπο: επιλέγετε τις κατάλληλότερες μεθόδους για το έργο και το κοινό σας και προσθέστε τις μεθόδους για κάθετες και οριζόντιες ερωτήσεις. Αυτό θα προσθέσει εξειδίκευση προς τον στόχο της διαδικασίας και την κατανομή των καθηκόντων στη διαδικασία, θα βοηθήσει στον καθορισμό για ποιον και γιατί είναι χρήσιμο. Αυτό δημιουργεί τη συνήθεια να σκέφτεστε προς διαφορετικές κατευθύνσεις και τη δόμηση της διαδικασίας.● Για παράδειγμα, η μέθοδος "Blooming Lotus" σας επιτρέπει να καθορίσετε το κάθετο διάνυσμα, αποσυναρμολογήσετε το πρόβλημα σε συστατικά στοιχεία, για να το αναλύσετε λεπτομερώς βλέποντας ταυτόχρονα ολόκληρο το σύστημα του προβλήματος, δείξετε τις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων στοιχείων και να βρείτε τη λύση για κάθε ένα ξεχωριστά. Εάν προσθέσουμε ένα οριζόντιο και ένα διαδικαστικό επίπεδο ερωτήσεων από τη μέθοδο SCAMPER, επικεντρωνόμαστε σε ό,τι εξακολουθεί να λείπει, τι μπορεί να προστεθεί, ποια πτυχή δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί και τότε θα έχουμε την πλήρη εικόνα και μια λύση που θα καλύπτει τα κυριώτερα πεδία του ίδιου προβλήματος.

  • 5. Συνδυαστικές μέθοδοι 

    Βρέστε και προσθέστε τους πόλους . Μπορείτε να συνδυάσετε τις μεθόδους που είναι πιο δομημένες με αυτές που έχουν στοιχεία παιχνιδιού και βασίζονται στην αρχή του συνδυασμού των πόλων. Εμπλουτίστε τη δομημένη διαδικασία με συναίσθημα. Ναι, μπορείτε πρώτα να επιλέξετε τη μέθοδο που, κατά τη γνώμη σας, είναι η καταλληλότερη για το πρόβλημα και το στόχο σας, και στη συνέχεια καθορίστε ποια δεν θα προτιμούσατε για να αναδείξετε τις αντίθετες πλευρές. Επιπλέον, καθορίστε τον πόλο, δηλαδή εσείς οι ίδιοι μπορείτε να καθορίσετε ποιος είναι πόλος και το αντίθετο του. ● Για παράδειγμα, εάν σε μια μέθοδο υπάρχει αρκετό υλικό για συνδέσεις μεταξύ των στοιχείων με λεπτομερή περιγραφή, μπαίνετε στην ουσία των λεπτομερειών και τότε επιλέγετε τη μέθοδο που θα εξετάσει συστημικά το πρόβλημα στην ολότητα του από απόσταση, σαν ξεχωριστό στοιχείο στο περιβάλλον, αυτό θα προσθέσει κλίμακες στην εξεύρεση της λύσης.

  • 6. Χρόνος εφαρμογής

    Διαφορετικές μέθοδοι απαιτούν διαφορετική χρονική διάρκεια κατά την εφαρμογή. Όταν συνδυάζετε μεθόδους, είναι προτιμότερο η μια να είναι απλή με μικρότερη χρονική διάρκεια και η άλλη να είναι πιο δύσκολή στη χρήση και με μεγαλύτερη διάρκεια.

  • 7. Βαθμονομήστε τον αρχικό σκοπό

    Κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας, βαθμονομήστε συχνά τον αρχικό σκοπό και στόχους, γιατί συμβαίνει όλο αυτό και για ποιον, διότι στο συναρπαστικό δημιουργικό χώρο είναι εύκολο να χαθεί ο άξονας πάνω στον οποίο πρέπει να στηρίζεται η όλη διαδικασία.

  • 8. Πείραμα

    Έχοντας δημιουργήσει έναν συνδυασμό μεθόδων, είναι σημαντικό να πειραματιστείτε και να είστε έτοιμοι για αλλαγές και τη προσαρμογή του νεοδημιουργηθέντος υλικού στις ανάγκες, τους στόχους και τα καθήκοντα, διότι στην εκτέλεση μπορούμε απλώς να δούμε το γεγονός που δεν λήφθηκε υπόψη. Εδώ μπορούμε να επιστρέψουμε στα σημεία 4 και 5, προσθέτοντας τις πτυχές που λείπουν.● Σημείωση: προσπαθήστε να νιώσετε τη διαδικασία, να είστε παρόντες σε αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερο, επιτρέψετε ατέλειες που μπορεί να προκύψουν σε κάτι αυθόρμητο, διότι ο δείκτης της καινοτομίας είναι η έκπληξή σας, η επέκταση του χώρου και η ανάδυση απροσδόκητων λεπτομερειών, λύσεων και ιδεών.

Τεχνικές για την ενεργοποίηση της δημιουργικότητας

Illustration

Cinquain (Σαγκάν)

Illustration

Μέθοδος Εστίαση στο αντικείμενο

Illustration

Νοητική Χαρτογράφηση

Illustration

Μέθοδος των 6 καπέλων+

Illustration

Καταιγισμός ιδεών

Illustration

Διάγραμμα Ishikawa

Illustration

Παιχνίδι ρόλων

Illustration

Μοντέλο της Συνεκτικής

Illustration

Μορφολογική ανάλυση

Illustration

Πλευρική ή αποκλίνουσα σκέψη

Illustration

Η μέθοδος των συσχετισμών

Illustration

Η μέθοδος μια γιρλάντα από συνειρμούς

Δοκιμάστε το chatbot μας και πάρτε

νέες ιδέες
νέες λύσεις
νέα έργα
Illustration

Δοκιμάστε το chatbot μας και πάρτε

νέες ιδέες
νέες λύσεις
νέα έργα
Illustration